نمک ماده‌ای است که جای محکمی در خانه‌ها و کارخانه‌های کشور دارد. مصرف نمک فقط محدود به مصارف خوراکی نیست. این ماده در صنعت استفاده‌های فراوانی دارد. طبیعتاً صنعت نمک نیز جایگاه ویژه‌ای در کشور پیدا کرده است. در این نوشتار، سعی می‌کنیم شما را با “وضعیت صنعت نمک” در ایران بیشتر آشنا کنیم.
معادن دریایی نمک در ایران
همین نمکی که براحتی در دسترس همگان است و با قیمت بسیار ارزان نسبت به دیگر کالاها می‌توانیم خریداری کنیم می‌تواند نقش مهمی را در وضعیت اقتصاد کشور ما ایفا کند! به گفته کارشناسان فعال در حوزه صنعت نمک در ایران، نمک ماده‌ای معدنی با ذخیره‌ای نامحدود در جهان است و کاربرد فراوانی در صنایع مختلف از جمله پتروشیمی دارد. بنابراین می‌توانیم بگوییم با وجود دریاچه‌های مختلفی از جمله دریاچۀ قم و ارومیه ذخایر بسیاری از این ماده معدنی در ایران وجود دارد.
بنا بر آمار سال 1395، سالانه 1500 تن نمک از معادن دریایی خوزستان بدست می‌آید. این مهم باعث شده استان خوزستان بتواند 60 درصد کل نمک کشور و 4 درصد نمک دریایی جهان را تولید کند.
فرانسه با دارا بودن 11 هزار هکتار اراضی استحصال نمک، تنها می‌تواند 600 هزار تن نمک برداشت کند. در حالی که خوزستان با در اختیار داشتن 1800 هکتار اراضی، می‌تواند بیش از 1 میلیون تن نمک بدست بیاورد. تغییرات فناوری و روش‌های فرآوری و بدست آوردن بالاترین میزان خالص نمک از آب در خوزستان باعث شد تا واحد فعال در این حوزه از رتبه 10 جهانی به رتبه 3 جهانی برسد.
معادن سنگ نمک ایران
استحصال نمک در حوضچه‌های کنار دریاچه‌ها و دریاها تنها روش دستیابی به این ماده نیست. بلکه استخراج نمک از دل کوه‌ها روش دیگری برای بدست آوردن این طلای سفید است.
استان‌های مختلف ایران نظیر استان لرستان، یزد و… دارای معادن نمکی در حال بهره برداری هستند. اما بزرگترین این معادن در استان سمنان واقع هستند. به همین دلیل است که سمنان را پایتخت نمک ایران می‌نامند. معادن اصلی کارخانه نمک شایان نیز در این شهر واقع شده‌اند.
استخراج نمک از این معادن فواید زیادی را برای کشورمان در پی دارد و مقدمه تولید و صادرات محصولات نمک به کشورهای دیگر است. از جمله این محصولات متنوع می‌توانیم به سنگ نمک، نمک صنعتی، نمک خوراکی، قرص نمک و غیره اشاره کنیم.
صنعت نمک ایران: موانع و محدودیتها
مطالبی که عنوان کردیم تنها آمار بسیار کوچکی بود از وضعیت صنعت نمک در ایران. با مطالعه سایت های مختلف و مرتبط در این حوزه می‌توانیم دریابیم که در ایران پتانسیل‌های بسیار خوبی برای فرآوری و صادرات نمک به کشورهای دیگر وجود دارد. اما به دلیل محدودیت هایی که در بنادر ما برای صادرات نمک وجود دارد، کشورهایی مانند چین، هند، آمریکا، هلند، آلمان و… در این زمینه از ایران پیشی گرفته‌اند.
همواره در تحریم بودن و نقل و انتقال پول در بانک‌های بین المللی، مسیر صادرات را محدود و محدودتر کرده است. این موضوع بر کسب فرصت‌های اقتصادی در حوزه نمک نیز تأثیر داشته است. شاید بهتر باشد قدری در این حوزه بیشتر تلاش کنیم تا بتوانیم از ذخایر و معادن نمک کشورمان نهایت استفاده را ببریم.
