به سفیدی برف، به شوری نمک و به وسعت دریا تنها میتواند توصیف یک دریاچه نمک باشد. چشماندازی زیبا از طبیعت که برای گردشگران و طبیعتدوستان در هر کجای دنیا، همواره جاذبهای منحصر به فرد محسوب میشود. مسلما آب و هوای گرم و خشک در تشکیل این پدیده طبیعی نقش اساسی دارد. از همین رو نیز قرار گرفتن ایران در منطقهای با چنین شرایط اقلیمی، منجر به پیدایش تعداد زیادی دریاچه آب شور در آن شده است.
دریاچه های نمک ایران
اولین موردی که به ذهنمان خطور میکند، دریاچه ارومیه است. اما باید دانست که کشورمان، دارای دریاچه های نمکی زیادی است که برخی فصلی و برخی دیگر دائمی هستند. اگر مایلید با مهمترین و زیباترین آنها آشنا شوید، در ادامه با ما همراه شوید چون ممکن است مقصد سفر بعدی شما یکی از آنها باشد:
دریاچه نمک خور: وسیعترین دریاچه نمک دنیا
دریاچهنمک خور به عنوان بزرگترین دریاچه آب شور دنیا شناخته میشود. این دریاچه به دلیل واقع بودن در مرکز فلات ایران و در محدودهای از بخشهای مرکزی تا جنوبی دشت کویر، در شمار کم ارتفاعترین مناطق کشورمان قرار دارد. در موسم بارندگی این دریاچه به شکل گلی از خاک رس و نمک دیده میشود؛ در حالی که در فصلهای کم باران و خشک سال تماما پوشیده از نمک است. دلیل حضور بیشتر طبیعتدوستان در این دریاچه در فصلهای بهار و تابستان نیز مورد اخیر است. با وجود عمق کم و متغیر نمک این دریاچه، یعنی بازه 5 سانتیمتر تا 10 متر که حرکت دائمی سفرههای آب شور زیرزمینی دلیل آن است، فشرده بودن لایههای نمک زیرین، امکان رانندگی در قسمتهایی از آن را فراهم مینماید. برای دیدن این دریاچه باید به 40 کیلومتری شرق مرکز شهرستان خور و بیابانک واقع در استان اصفهان بروید.
دریاچه نمک حوض سلطان: آینه طبیعی ایران
اگر ساکن تهران هستید و مایلید تا به نزدیکترین دریاچهنمک در اطراف پایتخت بروید، دریاچهنمک حوض سلطان با تمام شکوهش در انتظار شماست. جنوب رشته کوههای البرز، جایی است که دریاچه حوض سلطان ملقب به «آینه طبیعی ایران» در آن قرار دارد. بد نیست بدانید که دریاچه ساوه و دریاچه شاهی و البته دریاچهنمک ایران از دیگر نامهای حوض سلطان است. دلیل آخرین نامگذاری، حجم و عمق زیاد نمک موجود در این دریاچه است. البته برداشت سالانه نمک در مقیاس بالا از آن را نیز امکانپذیر ساخته است. «حوض سلطان» و «حوض مره» نام بخشهای مختلف اما به هم چسبیده این دریاچه هستند. ضمن آنکه آب رودهای پرشماری از جمله «شور» و «قرهچای» با عبور از شورهزارهای اطراف به داخل آن سرازیر میشوند.
و اما آخرین مطلب جالب در مورد این دریاچه:
در سفرنامههای به جای مانده از «آرتور دو گوبینو» خاورشناس فرانسوی و « ژان دیولافوا» باستانشناس فرانسوی، در خصوص دلیل نامگذاری این دریاچه به دریاچه ساوه چنین آمده است: این دریاچه احتمالا زمانی قسمتی از دریای بزرگ ساوه بوده است. همان دریایی که همزمان با روز میلاد پیامبر بزرگ اسلام، خشک شد و همین موضوع به عنوان نشانهای از ظهور آن حضرت قلمداد گردید.
دریاچه نمک حاج علی قلی: کویر دامغان
اگر این دریاچهنمک را با اسامی کویر حاج علیقلی، کویر دامغان و یا کویر چاه جم به شما معرفی کردند، تعجب نکنید؛ چرا که حاج علی قلی زمانی دریاچه بوده و اکنون به دلیل خشک شدن آبش، تنها کویری نمکی از آن به جای مانده است. جنوب شرقی شهر باستانی دامغان جایی است که میتوانید از این نمکزار دیدن کنید. درختچههایی مقاوم در برابر گرما و خشکی و البته شوردوست موسوم به «تاغ» در بخشهایی از کویر چاه جم رشد کردهاند که به همراه خاک و نمک این منطقه، تلاش برای زیستن و سازشپذیری را تداعی میکنند.
دریاچه نمک خارا: معدن نمک ایران
تأمینکردن درصد بالایی از نمک صادراتی ایران و نمک خوراکی کشورمان، میتواند تنها از ویژگیهای دریاچه نمکی با پتانسیل زیاد یعنی دریاچه نمک خارا باشد. این شورهزار در 50 کیلومتری کویر ورزنه که در بخش شرقی استان اصفهان و در 117 کیلومتری نصف جهان در مقیاسی به وسعت تقریبی 17 هزار هکتار است، قرار دارد. در واقع خارا، یکی از معادن نمک ایران محسوب میشود. چرا که صدها تن نمک به صورت روزانه از آن استخراج میشود.
دریاچه نمک ارومیه: دریاچه درمانگر
این دریاچه، نام آشناترین دریاچه نمک ایران است که معمولا یادآور نمک دریا و سنگ نمک نیز است. این سومین دریاچه شور و سالم دنیا، در مسیری بین استانهای آذربایجان غربی و شرقی قرار داشته و جزو دریاچههای شور دائمی محسوب میگردد. 102 جزیره با صخرههایی سنگی در این دریاچه قرار دارند که از بین آنها، جزیره اسلامی (شاهی) تنها جزیرهایست که مسکونی به شمار میرود. خمیر سیاه رنگ حاصل از گل و لجن دریاچه ارومیه، تأثیر شفابخشی فوقالعادهای بر روی بیماریهای آرتروز و روماتیسم دارد. همین امر در کنار چشمانداز زیبا، بینظیر و افسونگری که این دریاچه از غروب آفتاب دارد، شمار قابل توجهی از گردشگران داخلی و خارجی را به خود جذب مینماید.