نمک خوراکی در حالت جامد نمی تواند جریان الکتریسیته را از خود عبور دهد و به عبارتی نارساناست. اما با حل شدن در حلالی مانند آب و یا در صورت ذوب شدن، تبدیل به یک ماده رسانا میشود. دلیل این امر با شکسته شدن ساختار شیمیایی نمک طعام در ارتباط است. در این نوشتار به بررسی رسانایی نمک خوراکی میپردازیم.
پیوندهای شیمیایی: مؤثر در رسانایی
همچنانکه میدانید ایجاد جریان الکتریکی تنها در اجسام رسانا امکانپذیر است. اما دلیل علمی آن چیست؟ پاسخ این سؤال به نوع پیوند شیمیایی موجود در ساختار آنها مربوط میشود. فلزات به عنوان نمونه بارز رساناها، دارای پیوند شیمیایی از نوع میان اتمی موسوم به پیوند فلزی هستند که در آن دریایی از الکترونهای آزاد و رها بین هسته اتمها در گردشند. دلیل چنین آزادی حرکتی نیز قرارگیری آنها در آخرین مدار اتم و در نتیجه وابستگی کم این بارهای منفی به هسته اتم است. با ایجاد اختلاف پتانسیل در دو سوی جسم رسانایی مانند یک فلز مسی، حرکت الکترونهای آزاد به قطبهای مثبت و منفی جریان مییابد. به عبارت بهتر جریان الکتریسیته در آن برقرار میشود.
پیوند یونی: تأثیرگذار در رسانایی نمک خوراکی
پیوند شیمیایی موجود در نمک طعام نیز همانند فلزات از نوع میان اتمی است. اما وجود یک اختلاف باعث شده تا همانند آنها نتواند خاصیت رسانایی داشته باشد. پیوند یونی یا الکترووالانسی بین اتمهای نمک دلیل نارسانایی الکتریکی آن است. در چنین پیوندی، عنصر کلر دارای بار منفی یعنی تعداد الکترونهایی بیش از میزان معمول خود و عنصر سدیم دارای بار مثبت یعنی الکترونهایی در شمار کمتر از حد واقعی خود هستند و تشکیل آنیون و کاتیونی را میدهند که در یک طرح هندسی بلوری شکل کنار هم قرار گرفتهاند. چنین انسجام و سکونی، قدرت حرکت را از الکترونها می گیرد و در نتیجه نمک طعام را به مادهای فاقد رسانایی الکتریکی تبدیل مینماید.
آب نمک: محلولی رسانا
اما باید گفت که چنین نارسانایی تنها در حالت جامد نمک وجود دارد. با حل شدن در آب به دلیل شکسته شدن یونهای منفی کلر و مثبت سدیم، حاملانی سیار از الکترونها موسوم به یونهای مثبت و منفی بوجود میآیند که قادر خواهند بود تا جریان الکتریسیته را از محلول آب نمک عبور دهند و موجب رسانایی نمک خوراکی می گردند.